18 juni 2025

Lelylijn en de impact over 100 jaar

Danielle Meiboom


De aanleg van een spoorlijn heeft gevolgen voor generaties na ons. Daarom onderzoeken we wat de Lelylijn betekent voor de leefomgeving, niet alleen nu, maar ook over 100 jaar. Projectleider Danielle Meiboom vertelt waarom dat belangrijk is en wat we precies onderzoeken.

Waarom zo ver vooruit?

“Als de Lelylijn er komt, dan is dat waarschijnlijk pas rond 2045 of 2050,” vertelt Danielle. “Maar de echte effecten, zoals verhuizingen, woningbouw, werkgelegenheid en reisgedrag, zie je pas veel later. Wie nu bijvoorbeeld terugkijkt naar de spoorkaart van Nederland van 100 jaar geleden, ziet dat er in het Noorden qua spoor weinig veranderd is. In andere delen van Nederland nam het aantal spoorverbindingen wel toe. Steden met een station zijn gegroeid. Plaatsen zonder station bleven kleiner. Dat laat zien hoe groot de invloed van een spoorlijn kan zijn.”

“Kijk je alleen op de korte termijn, dan zie je vooral hoge kosten en mis je het grotere plaatje. Natuurlijk kun je niet precies voorspellen hoe Nederland en de wereld er over 100 jaar uitzien. Maar er zijn ook dingen die wél te voorzien zijn, zoals bevolkingsgroei en de effecten van klimaatverandering. Ook brede welvaart is een belangrijk aandachtspunt en er blijft altijd behoefte aan publieke mobiliteit en aan ontmoeting.”

Onderzoeksvraag

“We brengen basisinformatie in kaart en werken aan een toekomstkader. Daarbij stellen we de volgende centrale vragen: wat betekent de Lelylijn over 100 jaar, voor Nederland, voor de regio en in de steden en dorpen langs de lijn? En hoe draagt de Lelylijn bij aan het prettig kunnen wonen, werken en leven in het gebied rond de Lelylijn?”

Brede blik en samenwerking

Voor dit onderzoek werken we samen met twee bureaus, uit Utrecht en uit Groningen: Polyfern en De Zwarte Hond. Zij hebben veel ervaring met landschap en langetermijndenken, maar ook met stedelijke ontwikkeling en de rol van het spoor daarbij. Danielle: “We hebben bewust gekozen voor een landschapsbureau in combinatie met meer stedenbouwkundige expertise. Zij zijn gewend om ver vooruit te kijken en brengen ook experts in op het gebied van mobiliteit, ecologie en historie.”

In september organiseren we een aantal ateliers waarin mensen met verschillende achtergronden samenkomen. “We pratenonder andere met architecten, historici, ecologen en stedenbouwkundigen. In een later stadium betrekken we ook studenten. Samen maken we een schets van hoe de toekomst eruit kan zien.”

Wat levert het op?

“Het onderzoek loopt tot eind 2025. Dan leggen we de resultaten vast in een rapport. Maar we willen het ook zichtbaar maken met beelden, zodat de uitkomsten echt gaan leven. Ik verwacht dat we eind 2025 nog beter kunnen laten zien wat de meerwaarde van de Lelylijn kan zijn voor de samenleving.”

Actueel

Partners

Prorail Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Ministerie van Economische Zaken en Klimaat Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninnkrijksrelaties Provincie Groningen Provincie Friesland Provincie Flevoland Waterschap Zuiderzeeland Waterschap Wetterskip Waterschap Noorderzijlvest Gemeente Fryske Marren Gemeente Groningen Gemeente Heerenveen Gemeente Leeuwarden Gemeente Lelystad Gemeente Noordoostpolder Gemeente Opsterland Gemeente Smallingerland Gemeente Werstersellingwerf Gemeente Urk Gemeente Sudwest Fryslan