17 november 2023

Verbinden en vertrouwen: de rol van omgeving bij de Lelylijn

Een nieuwe spoorverbinding heeft meer nodig dan rails, stations, routes en een kostenoverzicht. Bij zo’n groot infraproject als de Lelylijn gaat het ook om het verenigen van belangen, het begrijpen van de omgeving en het vinden van gemeenschappelijke grond. In het hart van project de Lelylijn staan omgevingsmanagers Daniëlle Meiboom en Wilko Huyink. Zij vertellen ons waarom de omgeving zo belangrijk is en hoe ze de omgeving bij dit grote project betrekken.

“Wij willen voorkomen dat we als projectorganisatie in een ivoren toren beslissingen nemen”, zegt Danielle. “Grote infraprojecten zoals deze gaan meestal heel hard op inhoud en planning. Voordat je het doorhebt vergeet je de omgeving. Als omgevingsmanagers doen wij ons best om ervoor te zorgen dat iedereen binnen en buiten het project kan weten wat er speelt. We willen een duidelijk verhaal over de Lelylijn vertellen: over de impact, over het onderzoek, de resultaten en over het vervolg.” Wilko vindt de rol van omgevingsmanager soms wat ongrijpbaar. “Wij gaan overal en nergens over. Mensen zeggen weleens tegen mij: jij vindt zelf niet zo veel. Maar dat hoort ook bij onze rol. We moeten alles van meerdere kanten kunnen bekijken.”

Transparantie en vertrouwen

Wilko benadrukt dat het openlijk delen van de zoektocht de basis is van hun werk. “Ik hoop dat mensen vertrouwen hebben in ons als project. En dat ze ook vertrouwen hebben in ons als overheden en als mens. Dat willen we bereiken door zichtbaar en aanspreekbaar te zijn en een consistent verhaal te hebben.”

Daniëlle heeft jaren geleden voor het project Zuiderzeelijn gewerkt. “We maken dankbaar gebruik van al onze ervaringen en wij proberen een aantal dingen anders te doen. Binnen project de Lelylijn kijken we bijvoorbeeld naar de brede welvaart en we nemen de omgeving al in een vroege fase mee in onze zoektocht.”

Luisteren naar zorgen en ideeën

Bij de start van het project hebben meer dan 11.000 inwoners hun ideeën en zorgen gedeeld via een online raadpleging. “We zijn nog steeds bezig met het uitwerken van de resultaten van de raadpleging. Elke reactie wordt gelezen en verwerkt”, vertelt Wilko. Uit de resultaten blijkt onder andere dat betere bereikbaarheid en een sterke economie belangrijk worden gevonden. En dat de spoorlijn zo weinig mogelijk nadelen mag hebben voor landschap, natuur en omwonenden.

Begin 2023 werden Wilko en Danielle uitgenodigd bij een aantal gemeenteraden en provinciale staten. En al snel volgden er meer verzoeken. Het omgevingsteam bestaat naast Wilko en Danielle uit vier regionale omgevingsmanagers. Zij spreken met bestuurders, raads- en Statenleden, betrokken ambtenaren, maatschappelijke organisaties, bedrijven en inwoners. “We spreken met voorstanders én tegenstanders,” vertelt Wilko. Het omgevingsteam is bezig met de oprichting van een Adviesraad, die kan meedenken en adviseren vanuit verschillende invalshoeken en expertises. “We kijken ernaar uit om met experts van verschillende achtergronden aan tafel te zitten. In de interactie tussen mensen zit ook een grote meerwaarde”, vindt Wilko.

Beter verbonden: binnen én buiten de projectorganisatie

Het project de Lelylijn heeft vele partners en betrokkenen, waaronder het rijk, provincies en gemeenten. “Wij proberen al deze verschillende lagen met elkaar te verbinden en het iets minder ingewikkeld te maken”, zegt Wilko. “Daarmee willen we ook het gesprek gaande houden.” Danielle vindt het waardevol dat mensen met diverse expertises en achtergronden samenwerken. “Traditie, innovatie, verschillende belangen… het komt allemaal samen. Laatst zaten we met het waterschap om tafel, een bestuurslaag die ik zelf nog niet zo goed kende. Ik leerde veel van de manier waarop zij kijken naar het veranderende landschap en water. Alleen door open met elkaar in gesprek te gaan, kun je verbinden en samen iets opbouwen.”

Het komende halfjaar worden er veel onderzoeksresultaten opgeleverd. “Ik verwacht dat we het voorjaar en de zomer van 2024 druk zijn met het informeren en spreken van mensen”, aldus Danielle. “We gaan gespreksrondes organiseren en willen de ontwikkelingen en tussentijdse resultaten goed uitleggen.”

Wel of geen Lelylijn?

Hoewel het project momenteel in de onderzoeksfase verkeert, nadert het besluit om wel of niet verder te gaan snel. Rijk en regio beslissen eind 2024 of er gestart kan worden met de volgende fase: de MIRT-verkenning. In deze fase zal opnieuw breed worden gekeken naar mogelijke alternatieven om aan het eind een afweging te kunnen maken tussen de mogelijke oplossingen en een voorkeursalternatief te kunnen vaststellen.

“Het is mogelijk dat de Lelylijn er niet komt”, legt Wilko uit. “Wij streven ernaar om hoe dan ook het meest complete verhaal te laten zien. Wat gebeurt er als je wél voor de Lelylijn kiest? Wat betekent dit? Wij zijn niet voor of tegen de Lelylijn. Wij willen vooral dat er goed over is nagedacht. En dat er volgend jaar een weloverwogen en goed besluit wordt genomen.”