Ontwikkelperspectief 2050: de impact van de Lelylijn in kaart

Studio Bereikbaar maakt in opdracht van de projectorganisatie Lelylijn een ontwikkelperspectief 2050. Dit document, dat bedoeld is om de kansen en uitdagingen van de aanleg van de Lelylijn inzichtelijk te maken, speelt een belangrijke rol in de besluitvorming die voor eind 2024 op de agenda staat. Wieger Savenije vertelt ons hoe dit ontwikkelperspectief tot stand komt.

Wat doet Studio Bereikbaar?
“Studio Bereikbaar is een adviesbureau dat zich focust op het raakvlak tussen mobiliteit en ruimte. Onze expertise ligt in het breed beoordelen van mobiliteitsvraagstukken in relatie tot verstedelijkingsvraagstukken en de inrichting van gebieden.”

Wat is jullie rol binnen project de Lelylijn?
“Onze opdracht richt zich niet op het technische ontwerp, maar op het verkennen van kansen die de Lelylijn biedt voor Noordelijk Nederland. We zijn begonnen met een houtskoolschets om de mogelijkheden van de Lelylijn in kaart te brengen. We onderzoeken de mogelijke impact van de Lelylijn op de directe omgeving, en we kijken naar de vooruitzichten voor de omliggende gebieden en steden. Op basis van onze bevindingen maken we een ontwikkelperspectief.” 

Hoe ziet het onderzoek eruit?
“Wij maken gebruik van ontwerpend onderzoek. Dat betekent dat we eerst gezamenlijk (dus met betrokken overheden) de opgaven in Noordelijk Nederland bekijken. Wat zijn dan mogelijke oplossingen en welke bouwstenen kunnen de situatie mogelijk verbeteren? Vanuit die bouwstenen maken wij een aantal denkrichtingen. Samen met de projectorganisatie Lelylijn organiseren we maakdagen en werkateliers om samen met experts en betrokkenen te brainstormen over de toekomst van het gebied. We kijken samen naar kaartbeelden en we bedenken bijvoorbeeld waar we nog woningen kunnen toevoegen en hoe we er dan tegelijkertijd voor zorgen dat de natuur zijn kans krijgt. Een aantal van dat soort vragen verkennen we tijdens de maakdagen met elkaar. Het valt mij op dat er vanuit de regio constructief wordt meegewerkt en meegedacht. Hierdoor zien we dat dit onderwerp erg leeft.”  

Wat zijn volgens jullie de grootste uitdagingen binnen dit project?
”De ruimte en kwaliteit in Noordelijk Nederland willen we graag behouden. Van de andere kant denken we dat de Lelylijn nodig is om dit voor elkaar te krijgen, dat de kwaliteiten van Noordelijk Nederland zonder deze ingreep langzamerhand achteruit gaat (door bijvoorbeeld vergrijzing of verrommeling van het gebied). Vraag is hoe we zorgen dat de huidige kwaliteiten behouden blijven als we de Lelylijn aanleggen? Een andere uitdaging is het vinden van een goed evenwicht tussen de impact voor het individu versus het nut voor de maatschappij.”

Verschilt de Lelylijn van andere projecten?
“Absoluut, de Lelylijn is uniek qua schaal. En het is nieuw dat er al vanaf het begin naar de effecten op de brede welvaart wordt gekeken. Het gaat niet alleen om het effect op bereikbaarheid (snellere reistijd bijvoorbeeld), maar juist om het effect hiervan op de welvaart en kwaliteit van leven in Noordelijk Nederland.”

Wat is de huidige stand van zaken?
“We hebben een houtskoolschets klaar en werken aan de uitwerking van verschillende denkrichtingen.
De denkrichtingen moeten helpen om het gesprek te voeren en de keuze van verschillende kanten te bekijken, zoals de ruimte voor de natuur, het economisch aspect etc. Het is niet de bedoeling om straks een keuze te maken tussen één van de denkrichtingen. We combineren de elementen uit de verschillende denkrichtingen en daarmee maken we het ontwikkelperspectief. De eerste denkrichtingen voor het Ontwikkelperspectief zijn binnenkort gereed en worden in maart 2024 gedeeld.”

Hoe wordt er een keuze gemaakt?
“Het ontwikkelperspectief wordt een kaart met daarbij relevante achtergrondinformatie. Het is onze taak om duidelijke informatie te verschaffen zodat bestuurders in november goed onderbouwde beslissingen kunnen nemen. Naar verwachting zullen er meerdere perspectieven over blijven in deze fase van het onderzoek. Het eindproduct moet op het bestuurlijk overleg van november 2024 op tafel liggen. Bestuurders beslissen dan of het project Lelylijn naar de volgende fase kan.”