Stichting Natuurbelang De Onlanden aan het woord 

Lieselot Smilde is bestuurslid van stichting Natuurbelang De Onlanden. Ze is secretaris en eerste aanspreekpunt van de stichting. Samen met vijf andere bestuursleden behartigt zij het natuurbelang van De Onlanden. Stichting Natuurbelang De Onlanden heeft zorgen over de impact die de Lelylijn zal hebben op de natuur in Noord-Nederland. 

Wat doet Stichting Natuurbelang De Onlanden?
“De stichting is opgericht in 2000 met de droom dat de, toen nog kleine verspreid liggende natuurgebiedjes, één groot systeem-gestuurd natuurgebied zouden worden. Na de wateroverlast van 1998 is De Onlanden ingericht als klimaatbuffer om Groningen-Stad droog te houden. Er is ook prachtige moerasnatuur ontstaan met veel vogels, otters en bevers. Onze stichting geeft die natuur een stem. Dat doen we door verzamelen en delen van kennis over de natuur via monitoring, nieuwsbrief, visies en maatschappelijk debat.”

Wat kan de Lelylijn volgens jou betekenen rond De Onlanden? 
“De Onlanden ligt op het kruispunt van twee belangrijke landschapsecologische systemen: het beeksysteem dat vanaf het Drents Plateau (Fochteloërveen) naar de Waddenzee stroomt én de Laagveengordel die zich van Fryslân, onder de stad Groningen door, naar Duitsland uitstrekt.

De Lelylijn betekent een enorme ingreep in deze systemen. Dit zal hoe dan ook negatieve effecten hebben op de natuur. In de plannen zoals nu gepresenteerd, loopt de Lelylijn mogelijk door de Laagveengordel. Dat zal tot verstoring leiden van bijvoorbeeld het dal van de Oude Riet, het Leekstermeer en De Onlanden. De Lelylijn doorsnijdt het beeksysteem van Drents Plateau tot Waddenzee. Dat zal leiden tot verdere versnippering van dit voor Nederland nog betrekkelijk natuurlijke systeem. Tenslotte is de verwachting dat de Lelylijn de stedelijke ontwikkeling zal versterken en dat zal de recreatiedruk op de natuur, die al hoog is, verder laten toenemen.” 

Welke uitdagingen brengt de Lelylijn volgens jou met zich mee?
“De druk op de natuur in Noord-Nederland zal dus verder toenemen. Enerzijds wordt in de regio hard gewerkt aan het meer natuurlijk maken van het watersysteem. Anderzijds grijpen menselijke activiteiten ten behoeve van mobiliteit, wonen en werken steeds dieper in het natuurlijke systeem in. De grote uitdaging is om natuur en natuurlijke systemen integraal mee te nemen in het ontwerp: niet alleen mitigeren of compenseren maar écht ruimte creëren om de achteruitgang van planten en dieren te keren.” 

Welke kansen en mogelijkheden zie je? 
“Bovenstaande geldt niet alleen op regionale schaal maar voor het hele traject van de Lelylijn. Eén van de drie beoogde tracés van de Lelylijn loopt bijvoorbeeld grofweg van de Oostvaardersplassen, via de Friese natuurgebieden naar de Groninger Laagveengordel. Dat is een belangrijke natuurverbinding waar de Lelylijn ruim baan voor zou kunnen geven.” 

Als je de projectorganisatie Lelylijn één tip kon geven, wat zou dat zijn?
“Neem vanaf het begin de mobiliteit van dieren en planten gelijkwaardig, integraal en ruimhartig mee in het ontwerp van de Lelylijn. Werk niet alleen vanuit mensen en het verbinden van stedelijke gebieden, maar ook vanuit andere medebewoners (dieren, organismen en planten) waarmee we deze planeet delen. Het gelijkwaardig meewegen en meenemen van onze medebewoners van de aarde is, denk ik, iets wat we in deze tijd heel erg nodig hebben om alle crises het hoofd te bieden.”

Op de foto’s: het Leekstermeer en De Blauwvennen.
Fotograaf: Wim van Boekel.